هر وقت حرف از کلسترول بالا می‌شود فکر بیشتر افراد سمت سنین بالای 50 یا 60 سال می‌رود. امّا واقعا این مشکل فقط مربوط به این سن و سال می‌شود؟ معلوم است که نه! کلسترول بالا دلایلی دارد که حتی برای افرادی که سن کمتری دارند هم ممکن است پیش بیاید.
مسئله مهمی که هست این است که می‌شود این مشکل را درمان کرد یا نه؟ اول اینکه اصلا نباید کار به جایی برسد که کلسترول خون شما افزایش پیدا کند، امّا وقتی این مشکل پیش آمد و شما متوجه‌اش شدید، خیلی سریع باید سراغ درمان آن بروید. حواستان باشد که درمان کلسترول بالا مسئله‌ای است که نباید آن را پشت گوش بیندازید. حالا از کجا باید فهمید که چطور درمان کلسترول خون امکان پذیر است؟ برای رسیدن به این جواب همراه من بیایید تا راه درمان آن را با هم کشف کنیم.
کلسترول بالا به چه معناست؟
خیلی ساده بخواهم بگویم، کلسترول بالا زمانی اتفاق می‌افتد که مقدار ماده چربی به اسم کلسترول در خون افزایش پیدا کند. این اتفاق زمانی می‌افتد که شما سراغ عادت‌های بد غذایی بروید و مصرف غذاهای چرب را بیشتر کرده باشید. بهتر است بدانید بالا بودن کلسترول می‌تواند خطرات زیادی برای بدن داشته باشد که اگر سراغ درمان آن نروید، ممکن است مجبور به انجام روش‌ها و شرایط سختی برای درمان شوید.
وقتی کلسترول بیشتر از حد مجاز وجود داشته باشد، می‌تواند رگ‌های خونی را مسدود کند. دیگه حالا خودتان تصور کنید که این اتفاق چه خطراتی دارد! راه و روش‌های دارویی برای درمان کلسترول بالا زیاد است؛ امّا اگر دنبال یک راه‌حل عمری و سالم‌تر هستید، باید بعضی عادت‌ها و روش‌های زندگی‌تان را عوض کنید. حتی اگر برای درمان این مشکل قبلاً دارو مصرف می‌کرده‌اید هم می‌توانید مطمئن باشید که با این کار سرعت درمان خود را بیشتر می‌کنید و سریع‌تر به نتیجه‌ای که می‌خواهید می‌رسید.
از دستش نده: علائم سرطان کبد چیست؟ به‌همراه انواع مختلف این بیماری نامَرد
از کجا بفهمیم کلسترول خونمان بالاست؟
تشخیص کلسترول خون معمولاً راه طبیعی و قابل تشخیصی ندارد و تنها از راه آزمایش می‌توان بالا یا پایین بودن آن را تشخیص داد. یعنی مثل خیلی از بیماری‌ها و مشکلاتی که برای بدن پیش می‌آید، بهترین و مطمئن‌ترین راه برای تشخیص میزان کلسترول خون هم دادن آزمایش‌های مخصوص خودش است. نامِ آزمایش کلسترول را پانل لیپیدی یا پروفایل لیپیدی گذاشته‌اند. وقتی که جواب آزمایش را بگیرید، متوجه چهار مولفه که اعدادی جلوی آن‌ها نوشته شده است می‌شوید:
تشخیص بالا یا پایین بودن کلسترول علائم خاصی نداره که از بعضی رفتارا یا مشکلات بدن بشه تشخیصش داد، برای همینم مطمئن‌ترین راه اینه که سراغ آزمایشای مخصوصش برین. این طوری می‌تونین روش‌های درمانی مناسبی رو هم برای درمان کلسترول بالا دنبال کنین.
1. کلسترول کل
منظور از این مشخصه، کلسترول کل خون شماست. این کلسترول کل می‌تواند شامل کلسترول خوب و کلسترول بد شود. این کلسترول همان چربی لیپید است که مربوط به همه لیپوپرتئین‌ها می‌شود.
2. کلسترول LDL
کلسترول LDL مربوط به جنبه بد کلسترول خون شما می‌شود. وقتی که مصرف چربی ترانس و چربی‌های مضر دیگر بیشتر شود، اندازه این نوع کلسترول در آزمایش خون شما بیشتر از بقیه دیده می‌شود. راحت‌تر بخواهم بگویم، پلاکتی که در رگ‌های خونی شما ایجاد می‌شود، بخاطر وجود این کلسترول در خون شماست و می‌تواند باعث ابتلا به بیماری‌های قلبی، کبدی و انواع سکته شود.
3. کلسترول HDL
اسم کلسترول مفیدی که در رگ‌های خونی ما دیده می‌شود، HDL است. این کلسترول توسط کبد تولید می‌شود و یک کلسترول متعادل و طبیعی است. اگر جواب آزمایش کلسترول را بگیرید و متوجه شوید که میزان HDL کم است، یعنی اینکه کلسترول مضر خون شما بیشتر است.
4. تری گلیسیرید
تری گلیسرید هم جزو چربی‌های لیپید خون به حساب می‌آید. تری گلیسیرید‌ها چربی‌های ذخیره شده سلول‌های چربی بدن هستند. این چربی‌ها طوری‌اند که هر وقت احتیاج به انرژی آن‌ها داشته باشید، توسط بدن آزاد می‌شوند.
قبل از اینکه سراغ آزمایش کلسترول خون بروید، باید یکسری کار‌ها را رعایت کنید تا جواب آزمایشی که می‌دهید هم دقیق باشد. همان‌طور که همه می‌دانند، بیشتر وقت‌ها برای دادن آزمایش باید ناشتا باشید؛ آزمایش کلسترول خون هم مثل هر آزمایش دیگری شامل این شرط می‌شود. اینطوری که باید از 9 تا 12 ساعت قبل از انجام آزمایش، ناشتا باشید. البته بعضی از آزمایشات مربوط به کلسترول هم هست که احتیاجی به ناشتا بودن ندارند.
معمولاً دو روش کلی برای انجام آزمایش کلسترول هست که شامل آزمایش خون و تست ضربه انگشت می‌شود. تکلیف آزمایش خون که کاملاً مشخص است؛ خون گرفته می‌شود و بعد از این که کار‌های مربوط به تست انجام شد، جواب آزمایش آماده شده و مشخص می‌شود که میزان کلسترول خون شما چقدر است.
روش دوم که همان تست ضربه انگشت است و به آن NHS هم می‌گویند، معمولاً برای افراد بالای 40 سال در نظر گرفته می‌شود. خوبی این آزمایش این است که بیشتر اوقات جواب آن در عرض چند دقیقه حاضر می‌شود.
علت افزایش کلسترول خون چیست؟
مسائل زیادی هست که روی افزایش کلسترول خون تاثیر زیادی دارند. مواردی مثل عادت‌های غذایی اشتباه، مشکلات عصبی، رژیم غذایی غلط و فشار خون بالا، چیز‌هایی هستند که تاثیر زیادی در افزایش کلسترول خون دارند. مسئله‌ای که وجود دارد این است که این موارد چطور می‌توانند کلسترول خون را بالا ببرند؟
برای فهمیدن این موضوع مواردی هست که احتیاج به توضیح دارند و من می‌خواهم آن‌ها را به زبان ساده‌ای برای شما توضیح دهم:
روش زندگی
سبک زندگی که برای خودتان انتخاب می‌کنید، می‌تواند شما را به آدمی با کلسترول بالا یا نرمال تبدیل کند. در واقع این مشکل بنظرم قبل از هر چیزی، به لایف استایل یا همان روش زندگی شما برمی‌گردد. این مورد هم می‌تواند شامل عادت‌های غذایی و هم تحرک و تمرینات ورزشی شما شود.
عادت‌های غذایی ناسالم
غذا‌ها و خوراکی‌هایی که چربی خون شما را افزایش می‌دهند، جزو عادت‌های بد و ناسالم غذایی هستند. این غذا‌ها می‌تواند شامل فست فودها، شیرینی‌جات و مواد غذایی دیگری باشند که استفاده بیش از اندازه آن‌ها، حسابی به بدن ضرر بزند. پیشنهاد می‌کنم خیلی‌خیلی حواستان به این عادت‌های غذایی و مواد غذایی دارای چربی ترانس باشد.
چاقی و اضافه وزن
وقتی که شما از بهترین رژیم لاغری اطلاعی نداشته باشید و مصرف غذای چرب را بیشتر کنید، کم‌کم دچار چاقی و اضافه وزن می‌شوید. علاوه‌بر این ورزش نکردن و تحرک نداشتن، می‌تواند یکی دیگر از دلایل چاقی و اضافه وزن باشد.
مصرف سیگار
شاید این سوال برایتان پیش بیاید که کشیدن سیگار چه ربطی به افزایش کلسترول خون دارد؟
باید بدانید که نه تنها ربط دارد، بلکه روی کم یا بیشتر شدن کلسترول هم تاثیر خیلی زیادی می‌تواند بگذارد. در سیگار یک ماده‌ای به اسم آکرولئین وجود دارد که باعث می‌شود رسیدن کلسترول مفید کبد به خون کاهش پیدا کند. بنابراین توصیه می‌کنم هر چه سریع‌تر به فکر ترک سیگار یا حداقل کاهش میزان مصرفش باشید.
جنسیت
در تحقیقاتی که اخیراً درمورد افزایش کلسترول خون انجام شده، چند تا از این دانشمندان، متوجه شده‌اند که امکان ایجاد این مشکل در آقایان بیشتر از خانم‌هاست. یعنی آقایان بیشتر از خانم‌ها در معرض ابتلا به کلسترول خون بالا قرار دارند و به همین دلیل باید خیلی بیشتر مراقب باشند.
سن
افزایش سن تاثیر زیادی در داشتن کلسترول خون بالا دارد. حالا فکر می‌کنید دلیلش چیست؟
ببینید، وقتی که سن بیشتر می‌شود، شریان‌های خون نسبت به قبل نازک‌تر می‌شوند؛ پس احتمال مسدود شدن آن‌ها با چربی نسبت به هر وقت دیگری بیشتر است. بنابراین می‌شود گفت که هر چقدر سن بیشتر باشد، احتمال درگیر شدن با چنین شرایطی هم بیشتر است.
سابقه خانوادگی
موارد ارثی و داشتن سابقه خانوادگی در داشتن کلسترول خون بالا، تاثیر زیادی در ابتلا به این مشکل دارد. اینکه کسی در خانواده‌ای به دنیا آمده باشد که سابقه این بیماری را داشته‌اند بیشتر از هر کس دیگری در معرض خطر افزایش کلسترول خون قرار دارد. پس باید حساسیت بیشتری نسبت به عادت‌های غذایی خود داشته باشد.
از دستش نده: پرکاری تیروئید چیست و چطور می‌توانیم ضربه فنی‌اش کنیم؟
درمان کلسترول بالا با ورزش و رژیم
روش‌های درمان کلسترول بالای خون شامل راه‌های مختلفی می‌شود که با توجه به مفید بودن هر کدام، می‌توان سراغشان رفت. پیشنهادی که من برای شما دارم، انتخاب روش‌های درمانی ورزشی و غذایی است. چون وقتی شما این روش‌ها را امتحان کنید، تاثیر و سرعت درمان دارویی را هم بیشتر می‌کنید.
پس درمان کلسترول بالا و راه حل‌های آن را به دو دسته کلی تقسیم می‌کنم. اینطوری که:
درمان کلسترول بالا با ورزش
ورزش‌هایی که امتحانشان را در درمان کلسترول بالا پس داده‌اند و به گرفتن نتیجه بهتر کمک می‌کنند، شامل این تمرینات می‌شوند:
- پیاده‌روی
- دویدن
- دوچرخه سواری
- شنا کردن
- وزنه برداری
- یوگا
درمان کلسترول بالا با رژیم
در طراحی رژیم‌های غذایی فاکتور‌های زیادی در نظر گرفته می‌شود که به موارد زیادی مثل شرایط ایمنی بدن، طبع، سیستم ایمنی و غیره بستگی دارد. پس نمی‌توانم رژیم غذایی کلی برای همه معرفی کنم و از شما بخواهم این رژیم را رعایت کنید تا کلسترول خونتان کاهش پیدا کند. امّا می‌توانم مواد غذایی که باعث درمان کلسترول بالا می‌شوند را به شما معرفی کنم:
- جو و جو دوسر
- لوبیا و غلات کامل
- بادمجان و بامیه
- آجیل
- روغن‌های گیاهی
- سیب، انگور و توت فرنگی و مرکبات
- غذاهای غنی شده با استرول‌ها و استانول‌ها
خلاصه مطلب
درمان کلسترول بالا مسئله‌ای است که باید به‌موقع سراغش بروید تا بتوانید نتیجه بهتری از روش‌های درمانی بگیرید. برای تشخیص این بیماری یکسری آزمایش‌ها وجود دارد و روش‌های و داروهایی که برای درمانش کاربرد دارند، کم نیستند؛ امّا برای گرفتن نتیجۀ بهتر و مناسب‌تر، بهتر است سراغ ورزش‌ها و رژیم‌های غذایی مخصوص بروید.
شما سابقه کلسترول بالا داشتین؟ چطوری درمانش کردین؟
