کم کاری تیروئید، یکی از دلایل اصلی افزایش وزن و چاقی بیش از حد است. شاید شما هم شنیده باشید که بیشتر وقت‌ها وقتی کسی دچار چاقی و اضافه وزن شدید می‌شود، از دور و بر یا متخصص تغذیه خود می‌شنود که بهتر است یک آزمایش تیروئید بدهد؛ چون شاید تیروئیدش کم کار باشد.
برای فهمیدن اینکه آیا تیروئید شما کم کار یا پر کار است، آزمایش‌ها و راه‌های تشخیص مختلفی برای آن وجود دارد؛ امّا قبل از همه آن‌ها بهتر نیست اول کمی بیشتر در مورد خود تیروئید بدانید؟ اینطوری در مراحل تشخیص و درمان آن اطلاعات بیشتری دارید و نتیجۀ بهتری هم می‌گیرید.
در این مقاله قرار است کلی در مورد اینکه کم کاری تیروئید چیست و چه عوارضی دارد و چطور می‌توان آن را تشخیص داد، با همدیگر حرف بزنیم.
پس بهتر است زودتر سفر علمی تیروئیدیمان را شروع کنیم. :)
کم کاری تیروئید چیست؟
بیایید از همین اول راه با ساده‌ترین سوال‌ها و اطلاعات شروع کنیم تا در قسمت‌های مهم، حواستان پرت سوالات ریز و ساده نشود. اول قرار است تیروئید و کارش را به شما معرفی کنم.
متاسفانه بعضی‌ها (یعنی اکثراً) فکر می‌کنند که تیروئید یک مریضی یا یک زائدّ داخلی در بدن است. خودِ من بعضی وقت‌ها از یک سری از افراد می‌شنوم که وقتی شخص چاقی را می‌بینند، می‌گویند: "احتمالاً تیروئید داری!"
عزیزانم همه آدم‌ها در هر سن، شرایط و جنسیتی، تیروئید دارند. تیروئید مثل کیسه صفرا یا مثانه، یک عضو عادی در بدن است که وظایف خاص خودش را دارد.
تیروئید یک غده فعال در بدن است که با ترشح هورمون‌های یدوتیرونین و تیروکسین، وظایف دما و انرژی بدن را تنظیم می‌کند و باعث رشد بهتر و سالم‌تر می‌شود.
آمار‌های بهداشت جهانی در سال‌های اخیر، کاملاً مشخص کرده است که تقریباً از هر 100 نفر در دنیا، 2 نفر با کم کاری تیروئید، درگیر هستند. احتمالاً برای شما هم جالب باشد که بدانید این اختلال، از شایع‌ترین مشکلاتی است که خانم‌ها سه برابر بیشتر از آقایان دچار آن می‌شوند.
کسانی که دچار کم کاری تیروئید می‌شوند، قبل از تشخیص و آزمایش، مثل هر آدم عادی دیگر زندگی می‌کنند. یعنی این‌طور نیست که این بیماری علائم یا درگیری‌های شدیدی برای فرد بیمار داشته باشد.
بیشتر افراد، علی الخصوص خانم‌ها، فکر می‌کنند که کم کاری تیروئید در بزرگسالی و بعد از یک دهه خاصی از زندگی اتفاق می‌افتد. امّا جالب است بدانید که تیروئید کم کار در بعضی مواقع در نوزادان هم دیده می‌شود.
کم کاری تیروئید در سنین بالا و پایین، عوارض خودش را دارد که به همه توصیه می‌کنم خیلی دقیق و با جزئیات، این بخش را بخوانند.
از دستش نده: انواع سردرد؛ علائم، علت و درمان
کم کاری تیروئید چه عوارضی دارد؟
خیلی از افراد به خصوص خانم‌ها، آنقدر که با مسئله کم کاری تیروئید در اطراف خود برخورد داشته‌اند، فکر می‌کنند که کم کاری تیروئید مثل اضافه وزن و چاقی موضعی، یک مساله عادی است که بعد از مدتی از بین می‌رود.
همین مسئله احتمالاً باعث شده است که فکر کنید کم کاری تیروئید خیلی هم خطرناک نیست و نباید حساسیتی به آن نشان داد. این طرز فکر درباره تیروئید کم کار کاملاً اشتباه است.
غده تیروئید در بدن وظیفه متعادل کردن هورمون‌های رشد را بر عهده دارد. وقتی تیروئید که وظیفه به این مهمی را بر عهده دارد، کم کار یا به قول خودمان تنبل می‌شود، این تعادل بهم می‌ریزد و کم کم با روی هم انباشته شدن چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها، چاقی و بیماری سراغتان می‌آید.
کم کاری تیروئید یه جوری بهم ریختگی و نقص توی بدن به حساب میاد. همون‌طوری که هر اشکالی، هر چقدر هم ناچیز و کم باید برطرف بشه تا نقاط دیگه رو دچار اختلال نکنه، این مشکل هم توی هر دوره زمانی که تشیخص داده بشه سریع باید درمان بشه.
هورمون‌هایی که غده تیروئید ترشح می‌کند، هورمون‌های T3 و T4 هستند که برای رشد و سلامت بدن ضروری و مهم هستند. وقتی تیروئیدتان کم کار می‌شود و ترشح این هورمون‌ها را طوری دچار اختلال می‌کند که به میزان کم یا بیش از حد ترشح شوند، مشکلاتی در بدن به وجود می‌آید و بدن را آماده پذیرش مشکلات و بیماری‌های مختلفی می‌کند.
مشکلاتی مثل:
مختل شدن سیستم عصبی
هورمون‌هایی که غده تیروئید ترشح می‌کند، روی قسمت‌های مختلفی از بدن از جمله سیستم عصبی و حرکتی تاثیر می‌گذارند. بنابراین بهم ریختگی در میزان جذب این هورمون‌ها، تعادل ایجاد شده در این سیستم عصبی را بهم می‌ریزد و فعالیت‌هایش را کاملاً مختل می‌کند.
ایجاد عوارض تنفسی
یکی دیگر از خطراتی که کم کاری تیروئید می‌تواند روی عملکرد طبیعی بدن داشته باشد، درگیری ریه و ایجاد اختلالات تنفسی است. تنگی نفس و ضعف عضلات تنفسی، مشکلی است که هر کسی درگیر تیروئید کم کار شود، احتمالش وجود دارد که این مشکل سراغش بیاید.
مختل شدن تخمک گذاری
تخمک گذاری در منظم شدن عادت ماهیانه خانم‌ها و امکان باردار شدن، تاثیر مهم و اساسی دارد. از طرفی هم تعادل تخمک گذاری به فعالیت متعادل تیروئید بستگی دارد. وقتی این تعادل بهم می‌ریزد، مشکلات ناباروری و بهم ریختگی دوران قاعدگی در خانم‌ها شروع می‌شود.
از دستش نده: پرخوری زمان عادت ماهانه
ایجاد بیماری‌های پوستی
وقتی نظم در ترشح هورمون‌های غده تیروئید بهم بریزد، این امکان وجود دارد که بیماری‌های پوستی یا لک و قرمز شدن در پوست سر و کله‌شان پیدا شود. لک و پیس‌هایی که ممکن است زمان زیادی ببرد تا بتواند پوستتان را از وجودشان پاک کنید.
ابتلا به گواتر
بیماری جدی و خطرناکی که کم کاری تیروئید، علت به وجود آمدن آن در بدن می‌شود، گواتر است. شاید دیده باشید که بعضی از افراد زیر گلویشان یک حالت متورمی دارند که اصلاً طبیعی نیست و روز به روز هم بزرگ‌تر می‌شود.
اگر بخواهم از لحاظ پزشکی برایتان توضیح بدهم، باید بگویم که تیروئید کم کار، باعث تحریک مداوم غده تیروئید برای ترشح هورمون TSH می‌شود. همین ترشح بیش از حد، این غده را متورم می‌کند. از خطرات این بیماری سخت خطرناک همین قدر برایتان بگویم که در صورت مداوا نشدن، باعث مرگ خیلی از بیماران هم می‌تواند بشود.
افزایش میزان کلسترول و بیماری‌های قلبی
مشکلات کم کاری قلبی، رابطه مستقیم با کلسترول بالا در بدن دارند. کم کاری تیروئید هم باعث افزایش میزان کلسترول می‌شود. وقتی سطح کلسترول در بدن افزایش پیدا می‌کند، گرفتگی رگ و شریانات قلبی به وجود می‌آید و دیواره عروق، جایی برای تجمع چربی‌های اضافی می‌شود.
همه این‌ها یعنی اینکه بهم ریختگی عملکرد تیروئید، قلب را هم می‌تواند درگیر بیماری‌های زیادی مثل سکته و ایست قلبی کند.
بی حسی و گز گز قسمت‌های مختلف بدن
کم کاری تیروئید اگر به موقع درمان نشود، عوارض و بیماری‌های خطرناکی را همراه خودش می‌آورد. بیماری دیگری که بخاطر تیروئید کم کار در بدن ایجاد می‌شود، نوروپاتی محیطی است. اسم این اختلال کمی عجیب و غریب است امّا من خیلی ساده آن را برایتان توضیح می‌دهم.
نوروپاتی محیطی، عصب‌هایی که از مغز به عضلات حرکتی وصل هستند را هدف قرار می‌دهد و باعث می‌شود که دریافت سیگنال‌های حسی از مغز دچار مشکل شوند. برای همین کسانی که تیروئید کم کار دارند، در عضلات حرکتیشان دچار بی حسی می‌شوند و حالتی شبیه به سوزن سوزن شدن احساس می‌کنند.
اختلال ذهنی و افت تمرکز
عارضه‌ای که از کم کاری تیروئید به سراغِ عده‌ای از افراد درگیر این مشکل می‌رود، افسردگی است. همزمان با طولانی‌تر شدن این مشکل، شدت این افسردگی هم بیشتر می‌شود و کم کم باعث ایجاد اختلالات روانی و عصبی در اشخاص می‌شود.
در خیلی از مواقع هم پیش آمده است که تنبلی تیروئید سطح یادگیری و تمرکز را در بعضی‌ها کاهش داده و حافظه را ضعیف کرده است.
از دستش نده: درمان کبد چرب؛ راهکارها و رژیم غذایی مناسب
چگونه می‌توان تیروئید کم کار را تشخیص داد؟
قبل از اینکه شما را با راه‌های تشخیص کم کاری تیروئید آشنا کنم، عوارض و خطرات آن را برایتان توضیح دادم تا متوجه شوید که تشخیص و مداوای این بیماری چقدر ضروری و مهم است.
حالا سوالی که پیش می‌آید این است که از کجا بفهمیم تیروئیدمان کم کار است؟
راه‌های تشخیص و درمان کم کاری تیروئید، مختلف و متنوع است امّا یکسری آزمایش‌های اصولی وجود دارد که شما با انجام آن‌ها از شرایط غده تیروئیدتان مطلع می‌شوید تا اگر خدایی نکرده دچار کم کاری آن شده باشید، بتوانید زودتر سراغِ درمانش بروید.
آزمایش‌های کم کاری تیروئید تست‌هایی مثل تست‌های زیر هستند:
- آزمایش TSH و هورمون تیروکسین
- تست T3 (در صورت وجود علائم کم کاری تیروئید و واضح نبودن آزمایش TSH، انجام می‌شود)
- تست T4 (برای تشخیص کم کار تیروئید مادرزادی بوده و معمولاً برای نوزادان یا مادرانی که به تازگی زایمان کرده‌اند، انجام می‌شود)
- تست Free T3 (برای تشخیص دقیق‌تر کم کاری یا پرکاری تیروئید)
- تست Free T4 (زمانی که نتیجه آزمایشات مختل شده و یا شخص در حال گذراندن دوران کم کاری تیروئید باشد، توصیه می‌شود)
خلاصه مطلب
کم کاری تیروئید اختلالی است که اگر زود تشخیص داده شود و سریع به دنبال درمانش بروید، خیلی راحت کنترل و درمان می‌شود. امّا اگر به آن اهمیت ندهید و درمانش را عقب بیاندازید، می‌تواند شما را درگیر بیماری‌های بسیار سختی کند که زندگی کردن با آن‌ها حتی برای یک لحظه هم راحت نخواهد بود.
خُب، تموم شد :) تویِ قسمت دیدگاه‌ها بگین که کدوم یکی از این عوارض رو شما دارین؟
