نمی‌دانم یادتان می‌آید یا نه؛ بچه که بودیم، خیلی وقت‌ها که ماهی یا غذای سردی می‌خوردیم، مادرمان می‌گفت "حتماً یک خرما بخور"!
یا حتّی همین الان، وقتی سرماخوردگی سراغ‌تان می‌آید، یک چای نبات درست می‌کنید و می‌خورید. مطمئنم مشابه این‌ها را تا حالا چندین بار تجربه کردید که دانسته یا ندانسته، با گرمی خواستید جلوی سردی را بگیرید یا برعکس.
خیلی وقت‌ها، بخاطر اینکه از طبع و مزاج‌تان چیزی نمی‌دانید، دلیل خیلی اتفاق‌ها متوجّه نمی‌شوید. مثلاً شاید بارها از خودتان پرسیده‌اید که چرا یک نفر وقتی خرما می‌خورد، صورتش جوش می‌زند ولی یک نفر دیگر هر چقدر هم بخورد، انگار نه انگار!
دقیقا همین موضوع به طبع شما مربوط است.
امّا چطوری بفهمید چه طبعی دارید؟ چه غذاهایی بخورید که سیستم بدنتان بهم نخورد؟
اگر به طبع خودتان توجه نکنید و غذاهایی که نباید را بخورید، به جای این که ویتامین‌های غذا را جذب کنید، به بدنتان یک عالمه مریضی و بیماری می‌آورید.
نکتۀ مهم
آهای کساییکه از انواع و اقسام بیماری‌ها رنج می‌برین، آهای کساییکه نمیدونین چه غذاهایی بخورین تا مریض نشین؛ این مقاله دقیقاً برای شماس! پس از دستش ندین.
طبع در طب سنتی
وقتی در مورد طبع در طب سنتی حرف زده می‌شود، منظور طبیعت هر شخص است؛ طبیعتی که به شکل ارثی و غریزی از پدر و مادر هر شخصی به خودش منتقل می‌شود.
ولی یکسری موارد هستند که روی طبع شما اثر می‌گذارند؛ چیزهایی مثل وراثت، منطقه جغرافیایی محل زندگی و تغذیه.
یکی از ویژگی‌های مهم طبع، این است که هر کار هم بکنید نمی‌توانید آن را عوض کنید؛ دقیقا برعکس مزاج!
(مگه طبع همون مزاج نیست!؟)
اکثر آدم‌ها فکر می‌کنند مزاج و طبع، یک چیز هستند. ولی وقتی به بخشی که دربارۀ تفاوت این دو توضیح داده‌ام، برسید، تازه متوجّه می‌شوید که طبع و مزاج باهم فرق می‌کنند!
فقط این را بگویم که از بیماری‌هایی که به‌خاطر طبع به وجود می‌آید، نمی‌توانید جلوگیری کنید. امّا با فهمیدن مزاج‌تان می‌توانید در بدنتان تعادل برقرار کنید.
چه انواع طبعی وجود دارد؟
هر شخصی، در بدن خودش دو نوع طبع، دارد؛ طبع اصلی و طبع اکتسابی.
منظورم از طبع اصلی همان طبعی است که شما از والدین خودتان به ارث می‌برید.
امّا طبع اکتسابی، طبعی است که با تغذیه و شرایط آب و هوایی جدید، به وجود می‌آید. خُب من که گفتم طبع تغییر نمی‌کند، پس طبع اکتسابی چطور اتفاق می‌افتد؟ (میشه گفت این نوع، همون مزاجه!)
خیلی جالب است که بدانید در بین تمام موجودات زنده روی کرۀ زمین، تنها موجودی که طبع متغیر و متفاوتی دارد، انسان‌ها هستند.
امّا طبع بقیۀ گیاهان و جانواران از اول تا آخر زندگیشان یکی است. یعنی اگر مثلاً یکسری سبزیجات را در آفریقا کشت بدهید و همان گونه از سبزیجات را در یک کشور سرد سیر، کشت بدهید به هیچ عنوان طبع مثلا سرد این سبزی‌ها عوض نمی‌شود. (همینقدر عجیب!)
ولی اگر شما طبع گرمی داشته باشید، با تغذیه‌های نامناسب ممکن است طبع دیگری در بدنتان ظاهر بشود. بنابراین باید به خوبی طبع و طبیعت خودتان را بشناسسد تا خوراکی‌هایی که برایتان ضرر دارد را نخورید. چون چنین خوراکی‌هایی، حسابی در بین بیماری‌ها گیرتان می‌اندازند.
در طب سنتی، ۳ نوع طبع اصلی وجود دارد:
- طبع گرم
- طبع سرد
- طبع معتدل
یکی از این طبع‌ها، از والدین به شما به ارث می‌رسد و به طبع اصلی‌تان تبدیل می‌شود.
طبع سرد چه طبعی است؟
کسانی که طبع‌شان سرد است، به هیچ عنوان نمی‌توانند سرما و هوای سرد را تحمل کنند.
اگر به پوستشان دقت کرده باشید، پوست روشنی دارند. تازه معمولاً خیلی زیاد هم می‌خوابند و اکثر مواقع، کم انرژی و کسل هستند.
احتمال بروز بیماری‌هایی مثل نقرس، ام اس، پارکینسون و رماتیسم در افراد با طبع سرد نسبت به کسانی که طبع گرم و معتدل دارند، بیشتر است.
مطمئنم این ویژگی‌شان را دیگر حتماً می‌دانید؛ اشخاصی که طبع سرد دارند، خیلی کم عصبانی می‌شوند و آنقدر خونسرد و آرام هستند و کار‌هایشان را هم با خیالِ راحت انجام می‌دهند.
چند تا ویژگی دیگه!
خیلی از افرادی که طبع سردی دارن، درون گرا هستن و به سختی و کمتر از بقیه افراد می‌تونن احساسات خودشون رو بروز بِدَن. نبضشونم خیلی آهسته و کنده و غذاهایی که می‌خورن، خیلی دیر هضم میشن.
اگر وضعیت طبیعی را در نظر بگیریم و فکر نکنیم که یکی با نداشتن تحرک و خوردن غذای زیاد چاق می‌شود و یکی با کارهای درست لاغر، باید بگویم که آدم‌هایی با طبع سرد، معمولاً اضافه وزن دارند.
سراغِ موهایشان هم بِروم بد نیست :)
مو‌های سرشان خیلی زود سفید می‌شود و حتی ریزش موی زیادی هم دارند.
نکتۀ مهم: کسانی که طبع سرد دارند نباید بیش از حد بترسند. تحرّک کم و خواب زیاد برای این افراد سَم است.
چه غذاهایی طبع سرد دارند؟
افرادی که طبع سرد دارند، نباید خوراکی‌هایی که طبیعت‌شان سرد است را مصرف کنند.
تعداد خوراکی‌هایی که طبیعت‌شان سرد باشد خیلی زیاد است ولی من چند تا از مهم‌ترین‌ها که خیلی هم مصرف می‌شوند را می‌گویم. خوراکی هایی مثل ماست، خیار، دوغ، ترشیجات، لبنیات، توت، سیب زمینی، گوجه، هندوانه، کدو، ماهی، گوشتِ بز، سیرابی و قلوه، طبیعت سردی دارند.
پس اگر جزو دستۀ طبع سردان (! – اختراع خودم بود) هستید، تا جایی که می‌توانید مصرف این خوراکی‌ها را کم کنید.
اگر هم احیاناً شیطان گولتان زد و تصمیم گرفتید کمی از این خوراکی‌ها بخورید، حتماً قانون استفاده از غذاهای سرد را رعایت کنید.
قانونِ غذاهای سرد دیگه!
یعنی مثلاً وقتی می‌خواهید پنیر بخورید، کنارش گردو هم مصرف کنید. یا در ماست و دوغ یک قاشق چایخوری زنیان بریزید. اگر ماهی می خورید بعد از آن حتماً خرما بخورید، تا اصطلاحاً سردی‌تان نکند.
آها راستی برنج هم با زیره بخورید :|
طبع گرم چه طبعی است؟
کسانی که طبع‌شان گرم است، در اکثر مواقع بدن گرمی دارند.
چنین افرادی اگر خوراکی‌های گرم مثل خرما بخورند، برایشان مشکلاتی مثل جوش صورت و خارش پوست بوجود می‌آید.
معمولاً خیلی خوش برخورد هستند (دقیقاً مثل مردم خون گرم آبادانی).
اگر به رنگ پوست کسانی که طبع گرمی دارند دقت کرده باشید، اکثرشان سبزه و تیره است و یکجورایی، به قرمزی می‌زند.
نه اینکه بگویم همۀ آن‌ها، ولی اکثرشان برون گرا هستند، زود جوش می‌آورند و با کوچک‌ترین چیزی عصبانی می‌شوند. البته این را گفتم فکر نکنید با همه دعوا دارند! اتفاقاً خیلی هم زود با بقیه صمیمی می‌شوند.
کسانی که طبع گرم هستند، احساس عطش زیادی دارند؛ چون بدنشان همیشه گرم است. معمولاً هم در هوای سرد خیلی زود گرم می‌شوند امّا در هوای گرم، به این راحتی‌ها خنک نمی‌شوند!
چند نشونه!
تعرق زیاد داشتن، وجود جوش و آکنه بر روی پوست، خارش زیاد و داشتن شوره سر، نشانه‌های وجود طبع گرم است. بجز این اگر وقتی غذا و خوراکی های گرم می‌خورید، سریع گرم‌تان می‌شود، عرق می‌کنید و پوستتان قرمز می‌شود، به احتمال زیاد طبع گرمی دارید (مگر اینکه مشکل پزشکی داشته باشید).
چه غذاهایی طبع گرم دارند؟
یکسری خوراکی‌ها هم هستند که نباید کسانی که طبع‌شان گرم است، مصرف کنند.
خوراکی هایی مثل زیرۀ سیاه، هل سبز، گندم سیاه، قهوۀ هسته خرما، خرما، موز، جگر سیاه، انواع توت سفید، نخود، زنیان، ژل رویال، لپه، بادام زمینی، گردو، زنجبیل، هویج، زیتون، کنجد و دارچین، طبع گرمی دارند.
بنابراین تا جایی که می‌توانید چنین خوراکی‌هایی را کنار بگذارید، وگرنه حسابی دچار مشکل و خیلی از بیماری‌ها می‌شوید.
غذاهایی با طبع گرم، سیستم سمپاتیک شما را فعال می‌کنند و باعث بالا رفتن ضربان قلب‌تان می‌شوند امّا غذاهایی که طبع سرد دارند، سیستم پاراسمپاتیک‌تان را فعال می‌کنند.
طبع معتدل چه طبعی است؟
طبع معتدل، طبعی است بین طعم سرد و طبع گرم!
کسانی که طبع معتدلی دارند، نسبت به طبع‌های دیگر حساسیت زیادی به دما یا خوراکی‌ها از خودشان نشان نمی‌دهند. بدن این افراد به اکثر چیز‌ها واکنشی نشان نمی‌دهد و اخلاق ثابتی دارند، نه عصبی هستند و نه خیلی خونسرد.
افرادی که این طبع را دارند، دم دمی مزاج نیستند ولی یکی از بزرگ‌ترین معایب این طبع هم همین است؛ چون این افراد نمی‌توانند احساسات خودشان را بروز دهند. این بروز ندادن احساسات باعث می‌شود که بیماری‌هایی که درون بدن نهفته است، بروز نکند.
این افراد حساسیت زیادی نسبت به غذاها ندارند یعنی مثل کسانی که طبع گرم دارند، با خوردن خوراکی‌های گرم، جوش نمی‌زنند.
متاسفانه!
متاسفانه کسانی که طبع معتدلی دارند، پس از گذشت یک مدت زمان طولانی، سموم در بدنشان جمع می‌شود و همین موضوع تاثیر‌های بد زیادی روی بدنشان می‌گذارد. بنابراین احتمال اینکه این افراد به بیماری‌های سختی مبتلا شوند، زیاد است.
تعداد این افراد نسبت به تعداد افرادی که طبع گرم و سرد دارند، بسیار کمتر است.
چه غذاهایی طبع معتدل دارند؟
تا اینجا که از غذاهایی با طعم گرم و سرد صحبت کردم؛ بریم ببینیم چه غذاهایی طبع متعادل دارند.
آب باران، آبگوشت بزباش، آبگوشت شیر، آبگوشت لپه، آش زیره، انار شیرین، بادام، بنفشه، بِه، پاچه گوسفندی، ترشی سیر، خرمای نیمه رسیده، خیار چنبر، زرد آلو، سکنجبین، سیب شیرین، شیر برنج، گوشت بره، گوشت جوجه خروس و گندم، نمونه‌هایی از موادی هستند که طبع متعادلی دارند.
سعی کنید دقیقاً مثل اسمش، روی خوراکی‌هایی با همین طبع هم تعادل برقرار کنید. یعنی اینطور نباشد که اصلاً نخورید یا هر روز به مقدار زیاد مصرفشان کنید. اگر خیلی متعادل خوراکی‌ها با طبع متعادل را مصرف کنید، لازم نیست نگران چیزی باشید؛ مشکلی پیش نمی‌آید.
طبع با مزاج چه تفاوتی دارد؟
خیلی‌ها فکر می‌کنند که مزاج همان طبع است!
ولی باور کنید که هر کدام از این‌ها دنیای خودشان را دارند.
اما تفاوت‌های بین طبع و مزاج در چیست؟
اگر تا اینجای مقاله را خوب خوانده باشید، حتماً متوجّه شده‌اید که طبع همان طبیعت هر فرد است که به صورت ارثی و غریزی از والدین منتقل می‌شود. طبع قابل تغییر نیست مگر در شرایط خیلی نادر و خاص، امّا مزاج می‌تواند متناسب با خوراکی‌هایی که می‌خورید، تغییر کند.
علاوه بر این، شما نمی‌توانید از بیماری‌هایی که طبع در بدنتان به وجود می‌آورد به راحتی جلوگیری کنید؛ امّا اگر مواد غذایی و خوراکی‌هایی که متناسب با مزاج‌تان است را بخورید، می‌توانید مانع بروز خیلی از بیماری‌های مختلف در بدنتان شوید.
اگر مزاج خودتان را بتوانید تشخیص بدهید، می‌توانید به‌راحتی در بدنتان تعادل برقرار کنید. امّا طبع‌تان هر چیزی که باشد، همان خواهد بود که هست! متعادل باشد یا نباشد کاریش نمی‌توان کرد.
مزاج‌هایی که در بدن افراد وجود دارد را می‌توان به دو دسته مزاج‌های ذاتی و مزاج‌های حاصل از بیماری تقسیم بندی کرد. امّا به طور کلی مزاج‌هایی که در بدن افراد وجود دارد به صورت گرم و خشک، گرم و تر، سرد و تر و سرد و خشک می‌باشد.
سخن پایانی
طبع و مزاج، هر دو برای اینکه سبک زندگی سالمی داشته باشید، مهم هستند. خیلی وقت‌ها، همین دوتا هستند که اصلاً روش رسیدن به یک زندگی سالم را مشخص می‌کنند.
پیشنهاد میکنم حتماً بفهمید که چه طبعی دارید تا بتوانید با یک رژیم غذایی سالم، به سلامت بدن خودتان کمک کنید. اگر ندانید دقیقاً چه طبع و مزاجی دارید، نمی‌دانید چه چیزهایی برایتان خوب است و چه چیزهایی بد؛ و در نهایت درگیر بیماری‌هایی می‌شوید که درمانشان اگر شدنی باشد، اصلاً کار آسانی نیست.
خُب، اونایی که میدونن چه طبعی دارن، بگین ببینم طبعتون چیه؟
