تصمیمات همیشه نقش مهمی در زندگی همۀ ما داشته‌اند. فکر می‌کنم شما هم با من موافق هستید که این تصمیمات هستند که مشخص می‌کنند ما قرار است چطور ادامۀ زندگی‌مان را سَر کنیم. مثلاً من تصمیم گرفته‌ام که از عادت‌های روزمره‌ای سالم و رژیم غذایی مناسبی پیروی کنم تا زندگی بهتری داشته باشم، یا مثلاً ممکن است شما تصمیم بگیرید که کارتان را عوض کنید تا شرایط بهتری داشته باشید.
چیزی که بنظرم خیلی اهمیت دارد، این است که بدانید تصمیمی که می‌گیرید، چقدر روی زندگی شما تاثیر می‌گذارد و ضرر آن چه آسیبی به آیندۀ شما می‌زند. روش‌های تصمیم‌گیری صحیح و اینکه چطور درصد خطای تصمیماتمان را کم کنیم و بهتر تصمیم بگیریم، اصولی دارد که بنظرم بهتر است بیشتر درمورد آن باهم صحبت کنیم.
تصمیم‌گیری (دقیقاً) چیست؟
صحبت‌هایم را با تعریف ساده و جمع و جوری از تصمیم گیری شروع می‌کنم.
ببینید، تصمیم‌گیری یک پروسه مشخص از یکسری فعالیت‌های بهم پیوسته است که با تجزیه و تحلیل اطلاعات استارتش را می‌زنیم و در نهایت، به یک خروجی مشخصی از نتیجۀ همین تحلیل و بررسی می‌رسیم.
تصمیم‌گیری‌های هر آدمی، جنبه‌های مختلفی از بلوغ و عقلانیتش را نشان می‌دهد. کسی که در زندگی زناشویی خودش اشتباهات عاطفی زیادی را انجام می‌دهد و تصمیمات غلطی می‌گیرد، فردی است که شناخت خوبی از شرایط خود و اطرافیانش ندارد و از روی منطق تصمیم نمی‌گیرد.
تصمیماتی که ما می‌گیریم، هم روی زندگی خودمان و هم دور و بری‌هایمان تاثیر می‌گذارند. مثلاً وقتی من تصمیم بگیرم که ماشینم را جایی غیر از محل پارک خودم پارک کنم، حق بقیه را نادیده می‌گیرم و با این کار، آن‌ها را به زحمت می‌اندازم. خیلی از کار‌های دیگر هستند که بنظر ساده می‌آیند امّا اگر با تصمیم گیری اشتباهی انجام شوند، می‌توانند خیلی از افراد را درگیر کنند.
تصمیم گیری هر کسی هر چقدم که ساده باشه، نتیجش میتونه تبعات زیادی رو به همراه داشته باشه و حتی زندگی بقیرم درگیر خودش بکنه. تاریخ همه کشورای دنیا، پر از این تصمیماتیه که به نتیجشون فکر نشده و سرنوشت یه دنیا رو عوض کرده!
تصمیم گیری صحیح چه فایده‌ای دارد؟
نتیجۀ هر تصمیمی، ادامۀ مسیر زندگی و کسب و کار شما را مشخص می‌کند. وقتی یک تصمیم درست و پر سود بگیرید، آیندۀ خودتان را تضمین می‌کنید و آسایش و راحتی چند سال بعدتان را هم فراهم می‌کنید. همۀ این‌ها در کنار فایده‌هایی که می‌خواهم برایتان بگویم، نشان می‌دهد که تصمیمی که مشورت و منطق پشتش باشد، چقدر می‌تواند آیندۀ روشنی برایتان بسازد.
مزیت‌هایی که یه تصمیم درست برای شما دارد:
- مدیریت زمان
- سازندگی
- افزایش دقت
- حل مسائل پیچیده
- افزایش قدرت تحلیل
- انعطاف پذیری بالا
- افزایش عزت نفس و خودباوری
- تکسب اعتبار و اعتماد اطرافیان
از دستش نده: تاثیر و فواید خواب روی کیفیت زندگی
ضررهای تصمیم گیری نادرست
همان‌طوری که یک تصمیم درست می‌تواند سود و منفعت برایمان داشته باشد، یک تصمیم اشتباه هم می‌تواند کلی ضرر و تباهی برایمان به وجود بیاورد. تصمیم یک پدر برای معاش و کسب و کار خانواده، مشخص می‌کند که اعضای آن خانواده تا چقدر جای رشد و پیشرفت خواهند داشت.
تصمیم زنی که می‌خواهد خانواده‌اش و زندگی زناشویی خودش را مدیریت کند، نشان می‌دهد که آیا موفقیتی در آخر این تصمیم گیری هست یا قرار است همه چیز به هم بریزد! و کلی مثال مشابه این‌ها.
حتماً شما هم قضیۀ اثر پروانه‌ای را شنیده‌اید. پروانه‌ای که چند هفته قبل در یک نقطه از دنیا بال‌هایش را تکان داده، می‌تواند باعث شود که مدت‌ها بعد طوفانی در جای دیگر از دنیا اتفاق بیفتد. شاید بگویید که این موضوع به رفتار و عملکرد آدم‌ها مربوط می‌شود؛ آره خُب، دقیقاً همینه! کارهایی که می‌کنیم، نتیجۀ تصمیمات ما هستند. ضرر‌هایی که تصمیمات نادرست می‌توانند به آدم‌ها بزنند، خیلی وقت‌ها قابل جبران هستند امّا بعضی وقت‌ها هم پیش می‌آید که مشکلات آنقدر زیاد می‌شوند که دیگر جایی برای جبران باقی نمی‌ماند.
تاثیرات تصمیم گیری اشتباه در زندگی هر کسی، می‌تواند ضرر‌هایی شبیه به این‌ها داشته باشد:
- خستگی
- حواس پرتی
- کاهش توان مدیریت
- هجوم انرژی‌های منفی
- کاهش اعتماد به نفس
- افزایش دلهره و استرس
- ضرر و زیان مالی و جانی
- از دست رفتن روابط
پیشنهاد کتاب: چگونه می‌توانیم در زندگی و کارمان انتخاب‌های بهتری داشته باشیم؟ از چیپ هیث و دن هیث
چطور تصمیم گیری بهتری داشته باشیم؟
طبق بررسی‌هایی که انجام شده، هر آدم معمولی از ساعتی که از خواب بیدار می‌شود، حداقل 2000 بار تصمیم گیری را تجربه می‌کند. اکثر این تصمیم‌ها، غریزی هستند و برحسب عادت‌های روزمره اتفاق می‌افتند. همان‌طور که خیلی از تصمیم‌های آدم‌ها تبدیل به عادت‌های روزانه آن‌ها شده‌اند، تصمیمات خوب هم می‌توانند مثل همین‌ها برای ما عادت شوند.
انتخاب و تصمیم‌های درست یک فرد، حتی می‌تواند روی اعتبار و امنیتش هم تاثیر بگذارد. پس مهم است که بدانیم چطوری تصمیم بگیریم تا مشکلات کمتری را تجربه کنیم. من پیشنهاداتی را برای شما آماده کرده‌ام که خلاصه‌شان را برایتان توضیح می‌دهم:
1) وضعیت را با جزئیات بررسی کنید
برای هر کاری که می‌خواهید تصمیم گیری کنید، قبل از هر چیز تمام جزئیات آن را بررسی کنید. ببینید که تصمیمی که می‌خواهید بگیرید، شامل چه بخش‌هایی از زندگی شما یا اطرافیانتان می‌شود؟ اگر نتیجۀ خوبی نداشته باشد، ضررش تا کجا می‌تواند شما را درگیر کند؟ آیا ارزش ریسک کردن دارد یا نه؟ و خیلی جزئیات دیگر که می‌تواند روی طرز تصمیم و نوع برخورد شما با اتفاقات زندگی تاثیر گذار باشند.
2) یک محیط سازنده بسازید
تاثیری که شما از آدم‌ها و محیط‌های اطرافتان می‌گیرید، تاثیرات خیلی زیادی روی تصمیماتتان دارند. مثلاً اگر شما در یک محیط پُر تنش مشغول کار هستید یا با آدم مضطرب و عصبی زندگی می‌کنید، قطعاً تسلط زیادی روی فکر و تمرکزتان نخواهید داشت. تصمیم گیری در همچون شرایطی، کار خیلی سختی است که احتیاج به تجربه و تمرکز زیادی دارد.
سعی کنید اگر شرایطش را دارید، محیطتان را تغییر دهید یا اصول و قوانین آن‌ها را طوری بچینید که کمی از این انرژی‌های منفی و تنش‌هایی که پیش می‌آید کم شود تا این‌طوری، فرصت فکر کردن به جنبه‌های مختلف تصمیماتتان را داشته باشید.
از دستش نده: بهترین ورزش‌ها برای کاهش استرس و اضطراب
3) جایگزین‌های خوبی دست و پا کنید
بعضی تصمیم‌گیری‌ها، برای این اتفاق می‌افتند که بشود چیزی را در جایی درست کرد و اثرات بد آن را از بین برد. در شرایطی که مجبورید اینجور تصمیم‌ها را بگیرید، یادتان باشد قبل از اینکه کاری بکنید، به جایگزین‌هایی که قرار است برای آن‌ها تعیین شود، خوب فکر کنید تا اگر هم تصمیمتان قطعی شد، وضع از اینی که هست بدتر نشود.
مثلاً اگر از کارتان خسته شده‌اید و می‌خواهید سراغ کار دیگری بروید، اول خوب بسنجید و ببینید که این تغییر می‌تواند در جای بهتری اتفاق بیفتد یا نه؟ چون ممکن است تصمیم شما باعث شود که درگیر کاری با شرایطِ بدتر شوید؛ همان از چاله در آمدن و به چاه افتادن معروف!
4) گزینه‌های خود را بررسی کنید
هر تصمیم‌گیری، بالاخره شامل گزینه‌های زیادی می‌شود که در نهایت شما یکی از آن‌ها را به عنوان تصمیمِ اصلی خودتان انتخاب می‌کنید. مسئله مهمی که حتماً باید به آن توجه کنید، این است که ببینید در بین گزینه‌هایی که دارید، کدامشان ریسک کمتر و منفعت بیشتری دارد؟ چقدر طول می‌کشد که به نتیجه برسد؟ اگر زمان زیادی می‌برد آیا ارزشش را دارد یا نه؟ و سوالات این‌چنینی که به شما کمک می‌کند از بین گزینه‌هایی که روی میز دارید، بهترینشان را انتخاب کنید.
5) بهترین راه حل را انتخاب کنید
راه‌حل‌های زیادی هستند که برای نتیجه‌گیری یک تصمیم، می‌توانید درباره‌شان فکر کنید. این شما هستید که باید انتخاب کنید کدام یک از همین راه‌حل‌ها، درصد خطای کمتری دارد و می‌تواند سود بیشتری به شما برساند. بهترین راه‌حل، راهی است که تناسب بیشتری با شرایط شما داشته باشد و زیادی شما را به زحمت نیندازد. خلاصه اینکه نتیجۀ راه‌حل خوب و مناسب، تصمیم درست و بدون خطایی می‌شود که زمینه پیشرفتتان را فراهم می‌کند.
از دستش نده: تاثیر هوش هیجانی بر روابط عاطفی
6) شرایط را ارزیابی کنید
راه‌حل دیگری که می‌تواند درصد خطای تصمیمتان را کمتر کند، این است که بتوانید شرایطی که دارید را خوب ارزیابی کنید. یعنی اگر مثلاً قرار است برای ادامه تحصیل یا ازدواجتان تصمیمی بگیرید، بهتر است همه جوانبش را بسنجید تا ضرر و زیان ناشی از تصمیمتان را به صفر یا حداقل نزدیک به صفر برسانید. با خودتان فکر کنید که اگر قرار است کاری کنم، آیا سودی که از انجام آن بدست می‌آورم، بیشتر از ضرری است که ممکن است برایم داشته باشد یا نه؟ اگر جواب مثبت بود، پس تصمیمی که گرفته‌اید درست است.
7) تصمیمتان را اعلام کنید و کارتان را شروع کنید
بعد از اینکه همۀ این راه‌ها را رفتید و هر چه که لازم بود را انجام دادید و به تصمیمی که باید، رسیدید، حالا وقتش رسیده که تصمیمتان را به بقیه (نه همه! هر کسی که فکر می‌کنید اگر متوجه بشود، می‌تواند کمکی کند) اعلام کنید و با قدرت کارهایی که مربوط به آن می‌شود را انجام دهید. به خودتان و تصمیمی که گرفته‌اید، اعتماد کنید. مطمئن باشید با انرژی مثبتی که برای شروع کارتان صرف می‌کنید، نتیجه‌های مثبتی هم دریافت می‌کنید.
از دستش نده: نسخه تجویزی برای خانم‌ها
خلاصه مطلب
تصمیماتی که می‌گیرید، مسیر زندگی شما را مشخص می‌کنند. پس مهم است که این تصمیمات را با منطق و برنامه‌ریزی درستی بگیرید تا نتیجه مثبتی از آن‌ها دریافت کنید. توصیه می‌کنم قبل از هر تصمیم، سراغ راه‌حل‌هایی بروید که می‌توانند کمک کنند تا درصد خطاهایتان را کمتر کنید و به نتیجه‌ای که می‌خواهید برسید.
شما تا حالا چه کارهایی برای کاهش خطا تصمیم‌هایتان انجام داده‌اید؟
