خواب خوب نعمت بزرگی است که هر کسی آن را دارد، باید شکرگزارش باشد. به جرات می‌توانم بگویم که هر کاری که ما در زندگی می‌کنیم، ارتباط مستقیمی با کیفیت خوابمان دارد. مطمئنم که اطراف شما آدم‌های زیادی هستند که وقتی خواب کافی نداشته باشند، خلقشان تنگ می‌شود یا حوصلۀ هیچ کاری را ندارند. حتی ممکن است خود شما هم این مشکل را داشته باشید.
اینکه بتوانید کیفیت خوابتان را بهتر کنید و برنامه‌ریزی درستی برای خوابتان داشته باشید، مسئله خیلی مهمی است که می‌تواند در سلامت جسم و روان شما تاثیر خیلی زیادی بگذارد. تاثیر و فواید خواب روی کیفیت زندگی آنقدر مفصل است که نمی‌شود در یکی دو جمله در مورد آن‌ها حرف زد. برای همین هم می‌خواهم در این مقاله به‌طور کامل دربارۀ این موضوع صحبت کنم تا بعد از خواندنش، مشکل بدخوابی نداشته باشید.
خواب خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟
داشتن خواب خوب و باکیفیت، به شما کمک می‌کند تا بتوانید بهترین حالت از ویژگی‌های خودتان را بروز دهید. خواب یک فرآیند پیچیده است که تمام فعالیت‌ها و عملکرد‌های بدن ما را تحت تاثیر خودش قرار می‌دهد. هر آدمی برای رسیدن به خواب عمیق، باید سه مرحله را طی کند. اگر هر شب سر ساعت مشخصی می‌خوابید، ریتم طبیعی و مشخصی از خواب در طول شبانه روز دارید و به اندازه خیلی کمی در طول شب از خواب بیدار می‌شوید، جزو کسانی هستید که خواب خوب و باکیفیتی دارند.
ولی خُب برای اینکه متوجه شوید کیفیت خوابتان چطور است، به نشانه‌هایی که می‌گویم خوب دقت کنید تا اگر هر کدام از آن‌ها را داشتید، مطمئن شوید که خواب سالم و باکیفیتی دارید:
- هر روز صبح با احساس شادابی بیدار می‌شوید؛
- در طول روز انرژی زیادی دارید؛
- روحیۀ خوب و مثبتی دارید؛
- در طول روز درگیر سرگیجه و اذیت‌هایش نمی‌شوید.
خواب بی‌کیفیت چه نشانه‌هایی دارید؟
خیلی از شماها، وقتی دچار یکسری مشکلات می‌شوید، فکر می‌کنید که احتمالاً درگیر ضعف یا بیماری شده‌اید؛ در صورتی که این احتمال هم وجود دارد که بی‌کیفیت بودن خوابتان، باعث شده است تا حسابی به دردسر بیفتید. به هر حال، بد نیست با نشانه‌ها و اثرات خواب بی‌کیفیت هم آشنا بشوید.
خواب بی‌کیفیت این مدلی است که:
- هر روز صبح با احساس خستگی و کسالت از خواب بیدار می‌شوید؛
- تمرکز کافی ندارید و برای جمع کردن حواستان تلاش زیادی می‌کنید؛
- در طول روز احساس خواب آلودگی زیادی دارید و به دنبال وقتی برای چرت زدن هستید؛
- در روز‌هایی که کار‌هایی سبک‌تری دارید، یا بیش از حد می‌خوابید و یا برنامۀ درستی برای آن ندارید.
اگه یکی دو تا از این نشونه‌های بی خوابی رو هم دارین اصلا ساده از کنارش رد نشین و خیلی سریع دنبال راه حلشون برین. هر چقدر دیر سراغ بهتر کردن کیفیت خوابتون برین، ممکنه مشکلاتی که باهاشون درگیر میشین بیشتر بشن!
خواب خوب چه فوایدی دارد؟
خواب خوب، مثل هر عادت خوب دیگری حالتان را بهتر و برنامه ریزی‌هایتان را منظم‌‌تر می‌کند. اگر شما کسی باشید که در شبانه روز، برنامه و ساعت مشخصی برای خواب خودتان دارید، از مشکلاتی مثل استرس شدید که می‌تواند حسابی سلامت روانتان را به خطر بیاندازد، در امان می‌مانید. می‌خواهم فایده‌های خواب باکیفیت را برای شما تعریف کنم تا بدانید که چرا اصرار دارم تا به کیفیت خوابتان اهمیت دهید:
1) کمک برای رسیدن به تناسب اندام
خواب کمتر از 7 ساعت در طول شب، خواب کم و بی‌کیفیتی است که می‌تواند تودۀ بدنی شما را بیشتر کند و BMI بدنتان را افزایش دهد. تاثیر خواب بر افزایش وزن، بیشتر تحت تاثیر انگیزه و انرژی کافی برای ورزش کردن است.
نمی‌دانم اطلاع دارید یا نه، ولی کمبود خواب، سطح گرلین را در بدن شما افزایش می‌دهد. این هورمون همان هورمونی است که حس گرسنگی‌تان را بیشتر می‌کند. از آن طرف سطح هورمون سیری یا لپیتن را هم کم می‌کند. نتیجه‌اش می‌شود اینکه می‌روید به سمتِ پرخوری. معمولاً هم کسانی که با کمبود خواب مواجه هستند، تمایل زیادی به خوردن غذا‌ها و خوراکی‌هایی با قند و چربی بالا دارند. پس اگر کیفیت خوابی که دارید برایتان اولویت داشته باشد، می‌توانید روی کاهش وزن و تناسب اندام هم حساب کنید.
از دستش نده: چطوری سایز و وزنمون رو بگیریم؟
2) افزایش یادگیری، تمرکز و حافظه
خواب خوب، تاثیر زیادی در جنبه‌های مختلف عملکرد مغز شما دارد. کم‌خوابی می‌تواند بهره‌وری مغزتان را تحت تاثیر انرژی‌های منفی قرار دهد. طبق تحقیقاتی که انجام شده، خواب خوب و کافی، عملکرد تحصیلی دانش آموزان و دانشجویان را بهتر می‌کند. حتی مهارت‌های حل مساله و تفکیک اطلاعات هم با داشتن خواب کافی، بیشتر می‌شود؛ پس اگر بخواهم دقیق‌تر بگویم اینطور می‌توان نتیجه گرفت که تقویت حافظه و قدرت یادگیری بالا، از فایده‌های داشتن خواب خوب و کافی است.
3) بهبود تاثیرات تمرینات ورزشی
خواب کافی، قدرت عضلانی، استحکام بدن، مهارت‌های حرکتی و تمرکز روی تمرینات ورزشی را بیشتر می‌کند. مطمئنم که خودتان هم قبول دارید برای هر ورزشی، بالاخره به مقداری انگیزه و انرژی نیاز دارید. راه‌حل داشتن انرژی و انگیزۀ کافی واقعاً ساده است! اگر خواب کافی داشته باشید، شک نکنید که می‌توانید با انگیزه و انرژی زیادی شروع به تمرین و ورزش کنید.
از دستش نده: چطور به آرزوهایمان برسیم؟
4) تقویت عملکرد قلب
هر چقدر خوابتان کم و بی‌کیفیت‌تر باشد، قلبتان را بیشتر برای ابتلا به بیماری‌های قلبی و گرفتگی عروق آماده می‌کند. بررسی‌های زیادی انجام شده که همۀ آن نشان می‌دهد خواب کمتر از 7 ساعت در طول روز، می‌تواند خطر مرگ را در افراد 13 درصد بیشتر کند. البته این را بگویم که خواب کم هم می‌تواند احتمال ابتلا به فشار خون بالا را افزایش دهد. علاوه‌بر این، برای کسانی که مبتلا به آپنه یا انسداد خون هستند، مشکلات تنفسی زیادی به‌وجود می‌آورد.
طبق آزمایش‌هایی که انجام شده، کسانی که خواب کمتر از 5 ساعت دارند، 67 درصد بیشتر از کسانی که حداقل 7 ساعت در طول شبانه روز می‌خوابند، به فشار خون بالا مبتلا می‌شوند. ولی خُب حواستان باشد که معنی خواب خوب، زیاد خوابیدن نیست! کسانی که بیشتر از 9 ساعت خواب را داشته باشند هم، از خطر این بیماری‌ها دور نیستند.
5) اثرگذاری روی متابولیسم قند خون
جالب است بدانید که کم‌خوابی، رابطۀ مستقیمی با افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 در بدن و افزایش مقاومت در برابر ترشح انسولین دارد. خواب کم، می‌تواند میزان ابتلا به دیابت را تا 48 درصد در افراد بیشتر کند. کمبود خواب، همۀ رفتار‌هایی که باعث بروز دیابت و مرض قند می‌شوند را افزایش می‌دهد. رفتار‌ها و عادت‌هایی مثل افزایش اشتها، تغییرات هورمونی، افزایش التهاب و افزایش وزن و چاقی هم از نتایج کمبود خواب است که می‌تواند باعث ابتلا به دیابت و مرض قند شود.
6) کاهش ابتلا به افسردگی
افزایش اختلالات خواب و کاهش کیفیت آن، سلامت روان را به خطر می‌اندازد و ابتلا به مشکلاتی مثل افسردگی را بیشتر می‌کند. وقتی خواب خوبی داشته باشید، از خطرات و مشکلاتی که سلامت روانتان را تهدید می‌کنند، در امان می‌مانید. پس اگر جزو کسانی هستید که مشکلات عصبی، اضطراب و نگرانی‌های زیادی دارند، حتماً روی کیفیت خواب و مشکلاتی که وجود دارد تمرکز کنید تا آن‌ها را هر چه سریع‌تر برطرف کنید.
از دستش نده: 21 فیلمی که همۀ خانم‌ها باید ببینند!
7) تقویت سیستم ایمنی بدن
نداشتن خواب کافی، می‌تواند عملکرد سیستم ایمنی بدن را دچار مشکل کند و روز به روز باعث ضعیفتر شدنش شود. بدن کسانی که خواب کمتر از 7 ساعت دارند، ضعیفتر از افراد دیگر است. این یعنی اینکه احتمال ابتلا به بیماری‌های زیادی در هر سطحی، حتی آنفولانزا و سرماخوردگی هم بیشتر می‌شود. بنابراین اگر خواب کافی و با کیفیتی داشته باشید، سیستم ایمنی بدن شما حتی واکنش بهتری هم به آنتی بادی‌ها، دارو‌ها و واکسن‌های وارد شده به بدنتان، نشان می‌دهد.
8) کاهش التهابات بدن
خواب کافی، می‌تواند تاثیرات مثبت زیادی در میزان التهابات بدن داشته باشد. تنظیمات سیستم عصبی مرکزی ما با میزان خوابی که در طول روز داریم، ارتباط مستقیم دارد. کمبود خواب، می‌تواند روی بخش‌های مختلف سیستم اعصاب از جمله سمپاتیک، هیپوفیز و هیپوتالاموس که ری‌اکشن‌های مربوط به استرس و اضطراب را مدیریت می‌کنند، تاثیر بگذارد. اگر کمبود خواب درمان نشود، این التهابات در مدت‌های طولانی و مستمر می‌توانند باعث ایجاد بیماری‌های خطرناکی مثل بیماری‌های قلبی، چاقی، آلزایمر، سرطان و این‌جور چیزها شود.
خواب خوب چه تاثیری در ارتباطات اجتماعی دارد؟
در صورتی که شما دچار کم خوابی یا افت کیفیت خواب شده باشید، کنترل کمتری روی عواطف و احساساتتان دارید و داشتن رفتار درست در مقابل دیگران برایتان حسابی سخت می‌شود. مثلاً ممکن است در موقعیت‌هایی که احتیاج به همدلی یا شوخ طبعی است، واکنش درستی از خودتان نشان ندهید و باعث ناراحتی اطرافیانتان شوید. اینطوری روابط اجتماعی شما ضعیف و ضعیفتر می‌شود.
از دستش نده: تاثیر هوش هیجانی بر روابط عاطفی
نداشتن خواب خوب حتی می‌تواند باعث شود که خیلی از اتفاقات و رویداد‌های اجتماعی که دور و برتان اتفاق می‌افتد را نادیده بگیرید و تنهایی و گوشه‌گیری را انتخاب کنید. پس اگر می‌خواهید روابط بهتری را تجربه کنید و به عنوان یک آدم اجتماعی شناخته شوید، کیفیت خوابتان را جدی بگیرید! با متخصص مشورت کنید، رژیم مناسب بگیرید و با دوستانی همراه شوید که انرژی خوب و سالمی به شما می‌دهند؛ نه کسانی که اصلاً یک ذره هم انرژی برایتان نمی‌گذارند!
خلاصه مطلب
کیفیت خواب چیزی است که نمی‌توانید نسبت به آن بی‌اهمیت باشید؛ چون هر کاری که می‌کنید، وابسته به آرامش و داشتن خواب کافی شماست. اگر خواب سالم و باکیفیتی نداشته باشید، حتی در حد ارتباط گرفتن با دوستانتان هم به مشکل می‌خورید و تمرکز کافی روی کارهایتان ندارید.
بنابراین اگر از من می‌شنوید، از همین امروز دست به کار شوید و شروع کنید به بهبود کیفیت و مخصوصاً ساعت خوابتان. مطمئن باشید خیلی زود نتیجۀ مثبت و بی‌نظیر این تصمیم‌تان را می‌گیرید.
